CHP Zonguldak Milletvekili Ertuğrul’dan Açıklama

CHP'li Eylem Ertuğ ERTUĞRUL “Şimdiye kadar çevreye herhangi bir olumsuz etkisi olmadığı değerlendirilen cüruf ve sonrasında cürufun işlenmesiyle elde edilen agrega ürününün son dönemde yapılan TÜBİTAK incelemesinde içeriğindeki bileşenler nedeniyle sağlığı tehdit eder nitelikte olduğu tespit edilmiştir. Cürufu işleyen şirketin tesislerindeki depolama alanlarından alınan örnekler doğrultusunda çıkan analiz raporlarına göre cüruf tehlikeli atık sınıfına girmektedir. Ancak ilgili şirketin ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR raporu da bulunmaktadır. Yapılan tespitler sonrası tesisin bu raporu sakatlayan bir çok faaliyetine rastlanmıştır. Bu nedenle de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın bu ürünü işleyen, üreten firmaların gerekli önlemleri alıp almadığı konusunda yapacağı denetimler, hayati bir önem arz etmektedir. Bölgemizde Ereğli Demir Çelik Fabrikası’ndan aldığı cürufları işleyen ve agrega isimli ürünü üreten şirketin tesislerinde yapılan keşif sonrası alınan bilirkişi raporu ve TÜBİTAK Analiz Raporu’nda tesisin faaliyetlerinin yönetmeliğe uygun olmadığı tespit edilmiştir. Buna rağmen tesis faaliyetlerini sürdürmeye devam etmektedir.” dedi. Uzun zamandır bu konuyla ilgili bölge halkının mücadelesi sürmektedir. Ancak bölgede cüruf atıklarının işlenmesinden elde edilen tehlikeli atıkların çevreye ve insan sağlığına olan ölümcül etkilerini ortadan kaldırmak için ciddi bir adım atılmamıştır. Ereğli ve Zonguldak’ı tehdit eden bu alana acilen müdahale edilmelidir. Dava dosyasından alınan TÜBİTAK Analiz Raporu ile ve bilirkişi raporu ile tespit edildiği şekliyle; tehlikeli atık sınıfına giren cürufun Bakanlık tarafından alınacak kararla atık kodunun değiştirilmesine ilişkin çalışma yapılacak mıdır? ‘ÇED RAPORU GEREKLİ DEĞİLDİR’ kararı almış olan, cüruf atıklarını işleyen tesisin bu kararı sakatlayan faaliyetleri ve faaliyette bulunabilmesi için gerekli olan belgelerinin eksik olduğu tespit edilmesine rağmen faaliyetlerinin devamına izin verilecek midir? Bu hususta hem Zonguldak özelinde hem de tüm Türkiye’de bir denetim seferberliği başlatılacak mıdır? diyerek Bakanlığı ve ilgili kurumları göreve çağırdı. CHP Zonguldak Milletvekili Eylem Ertuğ ERTUĞRUL, Meclis'e sunduğu önergede, ‘Cüruf depolama için istenen zeminin su ve hava ile temasının engellenmesi, depo zemininin suya zehirli madde geçişine izin vermeyecek şekilde oluşturulması gerektiğine dikkat çekti. Demirçelik fabrikalarından çıkan cüruf atıklarını işleyen şirketin, bu atıkları tesislerinde özensiz depoladığını hatırlatan Ertuğrul, atıkların yarattığı çevre sorunlarının ciddiyetinin altını çizdi. Ertuğrul, MeclOs'e sunduğu önerge OçOn yaptığı açıklamada, Zonguldaklıların Zonguldak ValOlOğO’ne açtığı ve cürufu Oşleyen tesOsOn de müdahOl olduğu davayı da hatırlatarak şu değerlendOrmeyO yaptı; " Cürufun, çevre ve Onsan sağlığı açısından tehdOt oluşturduğunu OlerO süren Zonguldak halkı, kendO çabalarıyla Zonguldak ValOlOğO’ne dava açmışlardır. MahkemenOn talebO üzerOne, TürkOye BOlOmsel ve TeknolojOk Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) hazırladığı raporda; Bu cürufların tehl/kel/ atık olduğu, sulu ortamlara karışmasının engellenmes/ ve özel mühend/sl/k gerekt/ren düzenl/ depolama (çevreden ve her b/r/ ayrı olarak /zole ed/lm/ş ve örtülmüş hücresel depolama ve benzer/) yapılarak bertaraf ed/leb/leceğ/ belOrtOlmOştOr. Ayrıca, raporda, balıklar üzerOnde yapılan Onceleme sonucunda da cürufun suya karışmasıyla bOrlOkte cOddO sağlık sorunları yaratmasından dolayı “tehlOkelO” olduğu sonucuna varıldığı açıklanmıştır. Mahkeme, TÜBİTAK'ın hazırladığı raporun ardından, cürufu Oşleyen şOrketOn tesOslerOnde bOlOrkOşOlerce keşOf yapılmasına karar vermOş, bOlOrkOşOler tarafından hazırlanan raporda da, ‘keş/f sırasında tes/s/n cüruf stoklama /ç/n özel depolama alanı oluşturmadığı görülmekle beraber agreganın tes/s/n dış tarafında, h/çb/r sızdırmazlık zem/n/ olmayan, üstü açık b/r şek/lde depolandığı, anal/z sonuçlarına göre tehl/kel/ özell/k gösteren, aynı zamanda tozumaya uygun olan agrega ürününün üstü açık b/r stok alanında geç/c/ depolanmasının uygun olmadığı, çevre ve /nsan sağlığı açısından r/sk oluşturduğu, zem/n/n sızdırmaz olması neden/yle agreganın /çer/ğ/ndek/ tehl/kel/ /çer/ğ/n yeraltı suyuna sızma olasılığı bulunduğu, ürünün üstü açık olması neden/yle, agregadan uçan tozların, rüzgarın da etk/s/yle çevreye yayılacağı, çevredek/ b/tk/lere zarar vereceğ/, yakın sucul ortamlara çökelerek sucul ortam /ç/n tehl/ke oluşturacağı ve atıkların 'tehl/kel/’ olduğu’ görüşü yer almıştır. DemOr-çelOk fabrOkalarının atık malzemesO olan cürufları Oşleyen şOrketOn atıkları depoladığı tesOslerOnde Onsanların sağlığı, canlı yaşamı, su, denOz, kıyılar, ormanlar, tarım alanları tehdOt altındadır. Vatandaşlar ve sOvOl toplum kuruluşları, bütün ekolojOk yaşamı etkOleyen cüruf ve cüruftan elde edOlen agrega OsOmlO ürünün depolama alanlarının yarattığı sorunlara dOkkat çekmek ve tesOsOn etkOlO bOr bOçOmde denetlenmesO OçOn yıllardır mücadele etmelerOne karşın bOr sonuç alamamışlardır. Konuyu MeclOs gündemOne taşıdık, takOpçOsO olmaya devam edeceğOz. Umarız OlgOlO kurumlar karşı karşıya olunan tehlOkenOn farkına varır bOr an önce gereklO adımları atarlar.” CHP Zonguldak MOlletvekOlO Eylem Ertuğ ERTUĞRUL, Çevre, ŞehOrcOlOk ve İklOm DeğOşOklOğO Bakanı Mehmet ÖZHASEKİ'nOn yanıtlaması OstemOyle MeclOs'e sunduğu önergede şu sorulara yer verdO: 1- Zonguldak OlOnde EreğlO DemOr ve ÇelOk FabrOkaları'ndan (ErdemOr) çıkan cürufların Onsan sağlığına ve doğal hayata cOddO zararlar verdOğO bOlOnmektedOr. Cürufların neden olduğu sorunlar ve neden olduğu sorunlara kalıcı çözümler OçOn Bakanlığınızın bOr çalışması var mıdır? Bu sorunların tespOtO ve çözüm OçOn OlgOlO kurum ve kuruluşlarla OşbOrlOğO yapılmakta mıdır? Bakanlığınız EreğlO DemOr ve ÇelOk FabrOkaları’ndan çıkan cürufları Oşleyen şOrkete ne sıklıkla denetOmler yapmaktadır? DenetOmlerOn sonucu kamuoyu Ole paylaşılacak mıdır? 2- İlçe halkının imece usulü topladığı 25 bin lirayla yaptırdığı TÜBİTAK cüruf raporunda ortaya çıkan en önemli ayrıntı balıklar üzerinde yapılan 'Zehirli Seyretme Faktörü' (ZSF) deneyidir. Bu deneyde cürufun suyla birleştiğinde balıklar üzerinde ölümcül etkisi olduğu ortaya çıkmıştır. Bölge halkının ve sivil toplum kuruluşlarının bu konudaki talepleri dikkate alınıp incelenecek midir? 3-Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları’ndan çıkan cürufları işleyen şirket, ilçe halkı ve çevrecilerden yükselen tepkiler üzerine Bakanlığınızdan 'Çevre ve Etki Değerlendirmeye (ÇED) gerek yoktur' kararı almıştır. Bu karar hangi gerekçeyle, kimler tarafından verilmiştir? 4-Türkiye’nin en önemli bilimsel kurumlarından olan TÜBİTAK yaptığı incelemeler ve canlılar üzerinde atıkların neden olduğu sağlık sorunlarının tespiti için balıklar üzerinde yaptığı deneyler sonucunda atıkların tehlikeli atık olduğunu belirtmiştir. TÜBİTAK raporu bakanlığınız tarafından incelenmiş midir? Cüruf ve küllerin tehlikeli atık sınıfına alınması için çalışmalarınız olacak mıdır? 5- Türkiye’de demir-çelik endüstrisinde, kaç adet tesis faaliyet göstermektedir? Bu faaliyetler sonucu oluşan cüruf miktarı yıllık yaklaşık olarak kaç tondur? Söz konusu atıkların yüzde kaçı tesislerde bekletilmekte, yüzde kaçı düzenli depolanmakta ve yüzde kaçı geri kazanılmaktadır? Bu alanda faaliyet gösteren tesislerin çevre izin belgeleri ve geri dönüşüm tesis lisansları var mıdır? 6- TÜBİTAK Raporunda “Bu cürufların tehlikeli atık olduğu, sulu ortamlara karışmasının engellenmesi ve özel mühendislik gerektiren düzenli depolama (çevreden ve her biri ayrı olarak izole edilmiş ve örtülmüş hücresel depolama ve benzeri) yapılarak bertaraf edilebileceği” belirtilmiştir. İlgili raporda, atık kodu hakkında ve atık işleme yönetimine ilişkin verilen bilgiler tavsiye niteliğinde olup nihai kararın Bakanlığınıza ait olduğu belirtilmiştir. Bu hususta bir kararınız mevcut mudur?